Η παρούσα 3η επικαιροποιημένη έκδοση του βιβλίου Πόλη και πολεοδομικές πρακτικές έρχεται 10 χρόνια μετά την αναθεωρημένη 2η έκδοση του 2014. Τη δεκαετία που μεσολάβησε οι πόλεις και ο χωρικός σχεδιασμός επηρεάστηκαν σε σημαντικό βαθμό από την επέκταση των ψηφιακών εφαρμογών, την ένταση των φαινομένων της κλιματικής αλλαγής, τις επιπτώσεις της πανδημίας COVID-19 και τις γενικότερες γεωπολιτικές ανακατατάξεις. Το βιβλίο επικαιροποιείται προκειμένου να συμπεριλάβει τις σημαντικές επιπτώσεις αυτών των εξελίξεων στις θεωρίες και τις πρακτικές σχεδιασμού των πόλεων.

Η παρούσα έκδοση εκτός των απαραίτητων αναθεωρήσεων και συμπληρώσεων απλοποιεί και βελτιώνει τη δομή των κεφαλαίων περιλαμβάνοντας την εισαγωγή, 12 κύρια κεφάλαια και τον επίλογο. Τα κεφάλαια του βιβλίου οργανώνονται σε τρία μέρη: έννοιες και θεωρητικές προσεγγίσεις, ρυθμίσεις και πολιτικές, εφαρμογές και παραδείγματα. Κάθε μέρος περιλαμβάνει τέσσερα κεφάλαια που αντιστοιχούν στην εξέταση τεσσάρων βασικών συνιστωσών του χωρικού σχεδιασμού που διαμορφώνουν το πλαίσιο και τις αρχές σχεδιασμού των πόλεων: την εξέλιξη των αντιλήψεων και των πρακτικών, τις μορφές και τα εργαλεία ρύθμισης της αστικής ανάπτυξης, την αλληλεπίδραση αστικών μετακινήσεων και χρήσεων γης και τις προτεραιότητες της βιώσιμης αστικής ανάπτυξης. Η νέα αυτή δομή αναδεικνύει την ισότιμη συμβολή και τη συνέργεια των τεσσάρων βασικών συνιστωσών σε καθένα από τα τρία μέρη του βιβλίου.

Πιστεύουμε ότι η νέα έκδοση ανταποκρίνεται στην ανάγκη ενημέρωσης και κατανόησης της εξέλιξης του χωρικού σχεδιασμού και ελπίζουμε ότι θα συμβάλει ουσιαστικά στον επιστημονικό διάλογο, την έρευνα και την εκπαίδευση συμπληρώνοντας και ανανεώνοντας τη σχετική ελληνική βιβλιογραφία, στο κρίσιμο επιστημονικό και επαγγελματικό πεδίο του σχεδιασμού της βιώσιμης ανάπτυξης των πόλεων, οι οποίες ως τόπος διαβίωσης μεγάλου μέρους του πληθυσμού είναι ευαίσθητοι αποδέκτες των πιέσεων αλλά και φορείς καινοτόμων λύσεων απέναντι στα μεγάλα προβλήματα και τις προσδοκίες για ένα βιώσιμο μέλλον.

Το βιβλίο μελετά τις έξυπνες πόλεις και τις σχετικές με αυτές δραστηριότητες εξυπηρετώντας πολλαπλούς στόχους. Πρώτον, να αποσαφηνίσει το πλαίσιο της έξυπνης πόλης και τον ρόλο της διακυβέρνησης σε αυτή. Δεύτερον, να γίνει ένας οδηγός για κυβερνήσεις, ερευνητές και επαγγελματίες βοηθώντας τους να κατανοήσουν τι είναι η έξυπνη πόλη, σύμφωνα με τη βιβλιογραφία και τη διεθνή πρακτική, προσδιορίζοντας τα στοιχεία που συνθέτουν μια έξυπνη πόλη και τα τεχνολογικά εργαλεία που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να εξυπηρετηθεί η αποστολή της. Τρίτον, να προσφέρει στους αναγνώστες τα εργαλεία που θα τους βοηθήσουν να αντιληφθούν, να εκτιμήσουν τις δυνατότητες, να διαχειριστούν την ανάπτυξη και να αξιολογήσουν το αποτέλεσμα ενός έργου έξυπνης πόλης. Τέταρτον, να χρησιμεύσει ως διδακτικό υλικό για φοιτητές που προσεγγίζουν ζητήματα σχετικά με την έξυπνη πόλη. Από αυτή την άποψη, κάθε κεφάλαιο έχει συγκεκριμένα μαθησιακά αποτελέσματα και ένα σύνολο ερωτήσεων για την υποστήριξη της μάθησης. Ως εκ τούτου, χρησιμοποιούνται αρκετά αποτελέσματα από συνεχιζόμενες μελέτες, ευρύ επιστημονικό υλικό (άρθρα, βιβλία και εκθέσεις), στοιχεία από εμπειρογνώμονες, προσωπικές εμπειρίες και παραδείγματα πόλεων.

Η ρύθμιση του γεωγραφικού χώρου και η εξασφάλιση μιας τάξης στη χρήση του εδάφους τους αποτελεί κεντρικό στόχο των σύγχρονων κρατών. Για τον λόγο αυτό, κύριο μέλημα του συγγραφέα είναι να ενταχθεί το ιστορικό της χωροταξίας στο ευρύτερο πλαίσιο της ελληνικής ιστορίας των μεταπολεμικών χρόνων, μέχρι τις μέρες μας, με τη βοήθεια ιστοριογραφικής βιβλιογραφίας και αναλύσεων πολιτικών επιστημόνων, χωρίς να μετατραπεί το βιβλίο σε ένα συμβατικό επαγγελματικό εγχειρίδιο, έστω κι αν περιέχει πλήθος πληροφοριών για τη χωροταξία στην πράξη.

Το βιβλίο απαντά στην ανάγκη να σχηματοποιηθεί ένας αποτελεσματικός θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός και να υπάρξει μια κοινή κατανόηση και ένα κοινό λεξιλόγιο γύρω από αυτόν στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Στρατηγικής για τη Γαλάζια Ανάπτυξη και της Εδαφικής Ατζέντας της ΕΕ 2020.

Επτά χρόνια μετά την πρώτη του έκδοση, το βιβλίο Πόλη και πολεοδομικές πρακτικές – Για τη βιώσιμη αστική ανάπτυξη ανανεώνεται με στόχο αφενός να ανταποκριθεί στη γενική ανάγκη επικαιροποίησης των γνώσεων και αφετέρου να συμπεριλάβει τις επιπτώσεις της εντεινόμενης παγκοσμιοποίησης και της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης στις πόλεις. Η δεύτερη αυτή έκδοση επιδιώκει επίσης να αξιοποιήσει την εμπειρία από τη χρήση του βιβλίου ως διδακτικό σύγγραμμα σε πολλά προγράμματα σπουδών.

Στην Ελλάδα, παρά τη συσσωρεμένη εμπειρία από σεισμικές καταστροφές, τόσο σε πρακτικό όσο και σε θεωρητικό επίπεδο, πολλές πτυχές από τις διαδικασίες αποκατάστασης-ανασυγκρότησης δεν καταγράφηκαν συστηματικά, δεν αποτιμήθηκαν και, το κυριότερο, δεν εντάχθηκαν σε ένα ευρύτερο σώμα γνώσης. Ο συλλογικός αυτός τόμος είναι μια απόπειρα σύνθεσης ενός corpus γνώσης, διεπιστημονικού και διατομεακού χαρακτήρα, ως συμβολή στον αναδυόμενο προβληματισμό και τη συζήτηση για θέματα αποκατάστασης και ανοικοδόμησης μετά από σεισμούς.

Μια εμπεριστατωμένη μελέτη που απαντά στην ανάγκη συμμετοχής της χώρας μας στις ευρωπαϊκές εξελίξεις, χρήσιμο εγχειρίδιο μελέτης και πληροφόρησης για σε φοιτητές, ερευνητές και επαγγελματίες που προέρχονται τόσο από τον δημόσιο, όσο και από τον ιδιωτικό τομέα. Εμπλουτισμένο με εκτενή παρουσίαση και ανάλυση εφαρμοσμένων περιπτώσεων στρατηγικού χωρικού σχεδιασμού στην Ευρώπη, με πίνακες, διαγράμματα και έγχρωμους χάρτες, καθώς και με εκτενή και ενημερωμένη βιβλιογραφία (οργανωμένη θεματικά), αποτελεί ένα πλήρες και έγκυρο επιστημονικό εργαλείο.

Σύγχρονο και επιστημονικά τεκμηριωμένο, το βιβλίο εξετάζει τις επιπτώσεις των συνόρων στο χώρο, στην οικονομία και στην πολιτική. Οι συγγραφείς αναλύουν και αξιολογούν, μέσα από τη θεωρία και την εμπειρική διερεύνηση, τις βασικότερες παραμέτρους που διαμορφώνουν την οικονομική διασυνοριακή αλληλεπίδραση. Η έρευνα θέτει στο επίκεντρο της ανάλυσης τα νέα σύνορα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εξετάζοντας ταυτόχρονα, με μια πιο κοντινή ματιά, τη διασυνοριακή ζώνη της Ελλάδας με την Αλβανία, την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας (ΠΓΔΜ) και τη Βουλγαρία.