Κάθε νόημα έσβηνε πάνω στο άλλο και πάνω στους τοίχους η βροχή μούσκευε τις αφίσες, γερασμένες ξαφνικά σαν να είχε χαθεί η επιθετικότητά τους μαζί με την τελευταία βραδιά μάχης των προεκλογικών λόγων και καβγάδων, προχθές, και σαν είχαν κιόλας καταντήσει ένα επίχρισμα από κόλλα και χαρτί κακής ποιότητας, που από το ένα στρώμα στο άλλο αφήνει να διαφαίνονται τα σύμβολα των αντίθετων κομμάτων. Στον Αμερίγκο η πολυπλοκότητα των πραγμάτων φαινόταν μερικές φορές σαν διάφορα στρώματα τοποθετημένα το ένα πάνω στο άλλο, που μπορεί να διαχωρίσει κανείς σαν τα φύλλα μιας αγκινάρας και μερικές φορές αντίθετα, μια συμπύκνωση νοημάτων, μια κολλώδης ζύμη.

Δεν ήθελε να αφήσει τον εαυτό του να μελαγχολήσει από την αθλιότητα του περιβάλλοντος και για να το κάνει αυτό συγκέντρωνε την προσοχή του στην αθλιότητα των εκλογικών εργαλείων –εκείνα τα χαρτιά, εκείνες τις ανακοινώσεις, το επίσημο βιβλιαράκι του κανονισμού που συμβουλεύεται ο πρόεδρος σε κάθε αμφιβολία, ήδη νευρικός πριν αρχίσουν– επειδή αυτή ήταν για κείνον μια αθλιότητα πλούσια, πλούσια σε σημάδια, νοήματα, μπορεί και σε αντίθεση το ένα από το άλλο.

Η δημοκρατία παρουσιαζόταν στους πολίτες κάτω απ’ αυτήν τη μορφή, την ευτελή, γκρίζα, χωρίς στολίδια. Στον Αμερίγκο αυτό φαινόταν κατά διαστήματα υπέροχο, στην Ιταλία που ήταν ανέκαθεν επιρρεπής σ’ ό,τι αποτελεί επίδειξη, πολυτέλεια, εξωτερική εμφάνιση, στολίδι. Του φαινόταν με λίγα λόγια το δίδαγμα μιας ηθικής τίμιας και αυστηρής. Και μια μόνιμη σιωπηρή ρεβάνς ενάντια στους φασίστες, σ’ αυτούς που είχαν πιστέψει ότι μπορούσαν να περιφρονήσουν τη δημοκρατία ακριβώς λόγω αυτής της εξωτερικής της αθλιότητας, γι’ αυτή την ταπεινή της λογιστική κι είχαν γίνει σκόνη μ’ όλα τα κρόσσια και τους φιόγκους τους, ενώ εκείνη, με την ισχνή της τελετουργία, με τα χαρτιά διπλωμένα σαν τηλεγραφήματα, με τα μολύβια που εμπιστευόταν σε χέρια τρεμάμενα ή γεμάτα κάλους, συνέχιζε το δρόμο της.

Ο Αμερίγκο σκέφτηκε αμέσως την Επί του Όρους Ομιλία, τις διάφορες ερμηνείες της έκφρασης «φτωχοί τω πνεύματι», τη Σπάρτη και τον Χίτλερ που εξολόθρευαν τους ηλίθιους και τους σακάτηδες. Σκέφτηκε την έννοια της ισότητας, σύμφωνα με τη χριστιανική παράδοση και σύμφωνα με τις αρχές του ’89, έπειτα τους αγώνες της δημοκρατίας κατά τη διάρκεια ενός ολόκληρου αιώνα για να επιβάλλει το καθολικό δικαίωμα ψηφοφορίας, τα επιχειρήματα που αντιπαράθετε η αντιδραστική πολεμική, σκέφτηκε την Εκκλησία που από εχθρική είχε γίνει ευνοϊκή. Και τώρα τον καινούργιο εκλογικό μηχανισμό του «νόμου-απάτη», που είχε δώσει μεγαλύτερη ισχύ στην ψήφο εκείνου του δυστυχισμένου ηλίθιου παρά στη δική του.