Δεν έπρεπε να τον βρει το ξημέρωμα. Ο Άρης βυθίστηκε στις σκέψεις του, ξεπαγιάζοντας γιατί έκανε κρύο, ξεπαγιάζοντας γιατί ήταν κουρασμένος, ξεπαγιάζοντας γιατί φοβόταν. «Να ζεις με αυθορμητισμό και να σου συμβαίνει αυτό…», μουρμούρισε.

Ο ξενώνας των αδελφών νοσοκόμων δεν ήταν μακριά. Προσπαθούσε να προετοιμαστεί ψυχολογικά ότι απέξω θα τον περίμενε ένα περιπολικό. Από την άλλη, ευτυχώς θα έπεφτε σε βαυαρούς αστυνομικούς κι όχι στην Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ. Ο Άρης φανταζόταν πώς θα ήταν αν είχε κοιμηθεί με την υποψήφια, η οποία με λίγη τύχη ίσως είχε κλείσει τα δεκαοκτώ – έτσι που μικροδείχνουν όλο και περισσότερο, ίσως δεν θα διέπραττε καν αξιόποινη πράξη.

Δεν υπήρχε κανείς. Ο δρόμος, ελεύθερος. Ακόμα και το ασανσέρ λειτουργούσε κατ’ εξαίρεση. Μύριζε καμένο. Ωραίος και καλός ο φεμινισμός, αλλά γιατί ούτε μία εκπαιδευόμενη νοσηλεύτρια δεν ήξερε να μαγειρεύει; Ο Άρης έκλεισε την πόρτα του διαμερίσματός του και έπεσε με τα ρούχα στο κρεβάτι, με τον Άντον Μπάντερ να τον ακολουθεί στα όνειρά του. Ζολπιδέμη και δοξεπίνη. Αυτό λέγεται φιλία, αυτό λέγεται εμπιστοσύνη.

Παναγία μου. Η Θεοτόκος ήταν μαύρη. Φορούσε ένα χρυσό στεφάνι στα μαλλιά της και τίποτα άλλο, καθισμένη πάνω στα μαρμάρινα, αστραφτερά, μόνο λίγο σκονισμένα ερείπια. Ο Στυλιανός δεν τολμούσε να σηκώσει το βλέμμα του και να την αντικρίσει. Αισθάνθηκε ουράνια έλξη από την ηχώ που έκαναν τα λόγια της. Τινάχτηκε όρθιος και απομακρύνθηκε, όμως συνέχιζε να βλέπει για κάμποσο διάστημα μπροστά του το θαμπό μετείκασμα της Θεοτόκου. Η εικόνα της ξεθώριαζε, μέχρι που γύρω του πλέον έβλεπε μόνο το φως τον αστεριών. Λαμπερή σκόνη μες στο σκοτεινό τίποτα. Τα λόγια της ηχούσαν ακόμα στ’ αυτιά του πεντακάθαρα. «Τρέξε, παιδί μου. Πάρε τα πράγματά σου και τρέξε!» Ο Στυλιανός βρισκόταν στο κελί του, αναπνέοντας με δυσκολία. Μαύρο σκοτάδι ολόγυρα. Απέμενε σίγουρα ένα δίωρο μέχρι το ξημέρωμα. Την ώρα τούτη έξω έκανε τη μεγαλύτερη παγωνιά. Το σώμα του είχε ξυλιάσει, ξαπλωμένος ανάσκελα καθώς ήταν, με τα μάτια ορθάνοιχτα. Κοίταξε γύρω του και, παρά το σκοτάδι, κατάφερε να προσανατολιστεί μέσα στο κελί του.

Δεν υπήρχε λόγος ανησυχίας. Ένα όνειρο ήταν μόνο. Οι δεισιδαιμονίες δοκιμάζουν τους ευσεβείς, αλλά δεν τους τρομάζουν. Ο Στυλιανός σταυροκοπήθηκε, αλλά δεν ένιωσε πιο ασφαλής. Άλλη μια φορά. Τίποτα. Θα τα καταφέρω, συλλογίστηκε. Άλλωστε, ένα όνειρο ήταν μόνο. Από την άλλη, ήταν το πρώτο όνειρο που έβλεπε ο Στυλιανός από την ημέρα που είχε μπει στην Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου. Περίμενε τόσο πολλές νύχτες, που είχε φοβηθεί ότι ίσως δεν θα μπορούσε ποτέ πια να ονειρευτεί. Ευτυχώς, μπορούσε ακόμα. Και το πρώτο όνειρο που έβλεπε κανείς σ’ έναν καινούργιο τόπο έπρεπε να το λαμβάνει σοβαρά υπόψη, σ’ αυτό δεν σήκωνε κουβέντα η θεία Τασία. Σίγουρα θα ανησυχούσε για κείνον, καθώς δεν ήξερε καν πού τον είχε βγάλει η μοίρα του.

Διασχίζοντας με το λεωφορείο την πολεοδομική αναρχία, διέκρινε τώρα τα απομεινάρια πολλών μικρών χωριών, τα οποία με την πάροδο των δεκαετιών είχαν πλημμυρίσει από οικοδομές. Ο Άρης ήξερε τις σχετικές ιστορίες, το θεωρητικό κομμάτι. Καθισμένος τώρα στο λεωφορείο, το ταξίδι του φάνταζε ακόμα πιο σουρεαλιστικό. Κάθε χρόνο επισκέπτονταν οικογενειακώς την Ελλάδα. Τα Ιωάννινα, την Πάρο, τη Νάξο, τη Σαντορίνη, τη Μύκονο. Ενδιάμεσα έκαναν ημερήσιες εκδρομές στην Αθήνα για να χαζέψουν τα ερείπια κάτω από τον καυτό ήλιο ή να κρυολογήσουν στα μουσεία από δυνατά κλιματιστικά σαν του νεκροτομείου. Η Αθήνα και ο πονόλαιμος ήταν για τον Άρη αλληλένδετα. Μέχρι που έμεινε ο τελευταίος στην τάξη του που συνέχιζε να πηγαίνει διακοπές με την οικογένειά του, με συνέπεια ο Χέλμουτ να δείξει απρόθυμα την ευσπλαχνία του και να τον απαλλάξει από αυτό το μαρτύριο.

Καθόταν λοιπόν στο λεωφορείο από το αεροδρόμιο για το κέντρο και συλλογιζόταν: Είναι όμως συμπατριώτες μου, γιατί τα σκάτωσαν όλα τόσο πολύ; Απ’ όποιο χωριό περνούσαν, το πολύ να ήταν ακόμα όρθια η εκκλησία και ένα καφενείο, κυρίως από ευσέβεια. Κατά τα άλλα, ημιτελείς οικοδομές, ψευδοφουτουριστικά εκθεσιακά σπίτια, αποκλειστικοί αντιπρόσωποι στρωμάτων νερού, εξουσιοδοτημένοι μεταπωλητές ανταλλακτικών μοτοσικλετών, εξειδικευμένα καταστήματα εντοιχιζόμενων κουζινών. Όλα σχεδόν κλειστά· για ποιο λόγο άλλωστε να ήταν ανοιχτά; Ποιος χρειάστηκε ποτέ αυτά τα μαγαζιά;

Στο μυαλό του Άρη τριγυρνούσε η σκέψη να σημειώσει, όπως περνούσε με το λεωφορείο, τα τηλέφωνα που αναγράφονταν στις κιτρινοκόκκινες επιγραφές με την ένδειξη «Ενοικιάζεται», μόνο και μόνο για να ρωτήσει πώς ήταν παλιά τα πράγματα όταν αυτοί οι

άνθρωποι είχαν την έμπνευση να αρχίσουν να πουλάνε στρώματα νερού στο πουθενά. Τι είχαν στον νου τους;

Ξαφνικά άρχισε να βρέχει. Ή μήπως έβρεχε ήδη όλη την ώρα; Οι λακκούβες δεν ήταν πια ορατές, τώρα είχαν μετατραπεί σε στραφταλιστές λιμνούλες στη μέση του σκούρου οδοστρώματος. Ο ουρανός φαινόταν λευκός, παρά τα φιμέ τζάμια. Οι δρόμοι στένευαν, δεν μπορεί να ήταν ακόμα μακριά το τέρμα, δεν υπήρχε κάτι άλλο να δει. Στους τοίχους, γραμμένο το σύνθημα «Μπάτσοι, γουρούνια, δολοφόνοι». Στα ελληνικά ακούγεται καλά.