Επιλογές τίτλων από τη σειρά της Κριτικής Σκέψης | 35 χρόνια Εκδόσεις Κριτική

Η έκδοση Κοινωνιολογία: Εισαγωγικά δοκίμια με εργασίες συνεργατών του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών της Φραγκφούρτης σε επιμέλεια του Τέοντορ Αντόρνο και του Μαξ Χορκχάιμερ αποτέλεσε για τη μεταπολεμική γενιά των κοινωνικών επιστημόνων που φοιτούσε τότε στα πανεπιστήμια την εισαγωγή στον τρόπο σκέψης της κριτικής θεωρίας της Σχολής της Φραγκφούρτης.

Εδώ οι συνεργάτες του Ινστιτούτου Κοινωνικών Ερευνών πραγματεύονται τις κυριότερες έννοιες της κοινωνικής επιστήμης και διαχωρίζουν την κριτική θεωρία από εκείνο το είδος σκέψης που αντιλαμβάνεται την κοινωνική επιστήμη ως υπηρέτη της κρατούσας τάξης πραγμάτων. Ο τόμος προσφέρεται ως εισαγωγικό κείμενο στην κοινωνιολογία και στις κοινωνικές επιστήμες γενικά.

Μετάφραση: Διονύσης Γράβαρης

Στις Εκδόσεις Κριτική κυκλοφορεί το βιβλίο του Χορκχάιμερ Η έκλειψη του λόγου (μετφράση: Μάγγη Μίνογλου) και το βιβλίο του Αντόρνο Τρεις μελέτες για τον Χέγκελ (επιμέλεια-μετάφραση: Νίκος Λίβος)

Ο τόμος Αξία και υπεραξία συγκεντρώνει κείμενα του David Ricardo και του Karl Marx για τη θεωρία της αξίας και της υπεραξίας. Αποτελείται από τα έξι πρώτα κεφάλαια του κύριου έργου του Ricardo Αρχές της πολιτικής οικονομίας και της φορολογίας, στα οποία περιέχεται όλη η οικονομική του θεωρία, και από τα σχόλια του Marx στην οικονομική θεωρία του Ricardo από τα Χειρόγραφα 1861-1863. Ο τόμος συμπληρώνεται από μια εκτενή εισαγωγή στην κλασική και μαρξική οικονομική θεωρία του Γιώργου Σταμάτη.

Επιλογή κειμένων και εισαγωγή: Γιώργος Σταμάτης

Μετάφραση: Παναγιώτης Μαυρομμάτης, Θέμις Μίνογλου

Επιμέλεια: Θέμις Μίνογλου

Στο Εμπόρευμα και χρήμα εκδόθηκε στα ελληνικά σε μετάφραση και σχολιασμό του καθηγητή Γιώργου Σταμάτη ένα σχετικά άγνωστο κείμενο του Καρλ Μαρξ, το πρώτο κεφάλαιο από την πρώτη έκδοση (1867) του Το Κεφάλαιο, Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας με το παράρτημα Ι.1 Η αξιακή μορφή, που έχει μεταφραστεί μόνο στα ρωσικά και στα αγγλικά.

Μετάφραση, εισαγωγή, σχόλια: Γιώργος Σταμάτης

❝ Η αξία που «ενυπάρχει» ως προσδιορισμός στο εμπόρευμα δεν μπορεί να εκφραστεί παρά μόνο δια του χρήματος, πάντα δηλαδή εμφανίζεται ως μια «χρηματικώς διαμεσολαβημένη» μορφή εμφάνισης που αποτυπώνει με έναν αυτοτελή τρόπο τη γενική ανταλλαξιμότητα των εμπορευμάτων. Στο χρήμα για πρώτη φορά η ανταλλακτική αξία αποκτά ανεξάρτητη από το εμπόρευμα «υλική υπόσταση», «αισθητηριακά χειροπιαστή αντικειμενικότητα» (Μαρξ 1991: 55). Έτσι από πολύ νωρίς ορίζεται η βασική λειτουργία του χρήματος «να χρησιμεύει ως μορφή εμφάνισης της αξίας των εμπορευμάτων ή ως το υλικό, στο οποίο εκφράζονται κοινωνικά τα αξιακά μεγέθη των εμπορευμάτων» (Μαρξ 1991: 91).❞

Γιώργος Οικονομάκης και Δημήτρης Σωτηρόπουλος (Θέσεις – Τεύχος 84, 2003)

❝Ο πραγματικός άνθρωπος δεν ενδιαφέρεται παρά μόνο για ένα πράγμα: να είναι σωστός. Αυτή είναι η τέχνη όλων των τεχνών για ‘κείνον, ενώ δίκαια είναι όλα εκείνα τα μέσα που τον βοηθούν να πετύχει κάτι τέτοιο… Οι κανόνες του επιστημονικού παιχνιδιού, το βάρος των αποδείξεων, οι παροχές, τα experimenta crucis, οι πλήρεις επαγωγές και τα παρόμοια είναι δεσμευτικά μόνο για ‘κείνους που εισέρχονται σ’ αυτό το παιχνίδι.❞

Το δοκίμιο Το αίσθημα ορθολογικότητας του William James δημοσιεύτηκε στο Princeton Review το 1882.

Ο Ουίλιαμ Τζέημς, αδελφός του Χένρυ Τζέημς, διατέλεσε καθηγητής φιλοσοφίας και ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ.

Μετάφραση, επιμέλεια, επίμετρο: Αθανάσιος Χριστακόπουλος

Το κλασικό βιβλίο του I.I. Rubin Ιστορία οικονομικών θεωριών αποτελεί μια πλήρη παρουσίαση και ανάλυση σε βάθος των βασικών εννοιών πάνω στις οποίες θεμελιώθηκαν οι διαφορετικές σχολές σκέψης της κλασικής πολιτικής οικονομίας.

Μ’ έναν πολύ απλό τρόπο ο συγγραφέας μας δείχνει την εξέλιξη της οικονομικής θεωρίας, αποτιμώντας ταυτόχρονα τη συνεισφορά όλων των θεωρητικών της οικονομικής επιστήμης. Γράφτηκε στην περίοδο 1926-30, όταν ο συγγραφέας εργαζόταν ως ερευνητής στο Ινστιτούτο Marx – Engels υπό τον Ryazanov.

Επιστημονική επιμέλεια: Γιάννης Μηλιός

Μετάφραση: Χρήστος Βαλλιάνος

Η Ναταλί Μοσκόβσκα είναι μια σημαντικότατη προοδευτική οικονομολόγος. Στις Θεωρίες για τις οικονομικές κρίσεις (μετάφραση: Παύλος Κόλλιας, επιμέλεια: Γιώργος Σταμάτης), που έχουν κυκλοφορήσει στις Εκδόσεις Κριτική στη σειρά «Κριτική Σκέψη», δίνει μια συνοπτική αλλά ολοκληρωμένη εικόνα των σημαντικότερων απόψεων για τις κρίσεις, που διατυπώθηκαν πριν από τον τελευταίο πόλεμο, και αναπτύσσει τη δική της πολύ ενδιαφέρουσα θεωρία υπερσυσσώρευσης.

❝Η οικονομική κρίση που μαστίζει τις καπιταλιστικές οικονομίες από τις αρχές του ’70 αναζωπύρωσε το ενδιαφέρον για τη θεωρία των κρίσεων. Αυτό οδήγησε αφενός στη μελέτη παλιότερων και στην παραγωγή μιας πληθώρας νέων εργασιών για τις οικονομικές κρίσεις. Το βιβλίο της Ναταλί Μοσκόβσκα είναι μια ωραία εισαγωγή στις παλιότερες θεωρίες για τις κρίσεις.❞

Θέμις Μίνογλου (Θέσεις – Τεύχος 25, 1988)

Στο έργο του Η πολιτική οικονομία του εισοδηματία, που έχει κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις Κριτική, ο Νικολάϊ Μπουχάριν, γνωστός από τις εργασίες του για τη Νέα Οικονομική Πολιτική (ΝΕΠ), για τη μετάβαση από τον καπιταλιστικό στο σοσιαλιστικό τρόπο παραγωγής και για τον ιμπεριαλισμό, πραγματεύεται κριτικά την οικονομική θεωρία της λεγόμενης Αυστριακής Σχολής (Bohm Bawerk).

Μετάφραση: Παύλος Κόλλιας

❝Η τρομακτικών διαστάσεων ταχύτατη συνάθροιση του κεφαλαίου, η συγκέντρωση και συγκεντροποίησή του, η πρωτοφανών ρυθμών τεχνική πρόοδος, τέλος η τακτική επανεμφάνιση των βιομηχανικών κρίσεων – το ιδιαίτερο αυτό καπιταλιστικό φαινόμενο που κλονίζει συθέμελα το κοινωνικό-οικονομικό σύστημα όλα αυτά αποτελούν κατά την ομολογία του Σουμπέτερ, «εφτασφράγιστο βιβλίο». Κι ακριβώς στις γνωστικές αυτές περιοχές όπου η σκέψη των αστών δασκάλων σταματάει, εκεί ακριβώς είναι που η μαρξική θεωρία προσφέρει σημαντικές υπηρεσίες – τόσο σημαντικές, που ξεκομμένα τμήματα της μαρξικής θεωρίας να θεωρούνται, πολλές φορές ακόμα κι από τους φανατικότερους εχθρούς του μαρξισμού, ως η τελευταία λέξη της σοφίας.❞

Νικολάϊ Μπουχάριν

❝Μέχρι εδώ μιλούσαμε αδιάκοπα για την καθημερινή ζωή των ανθρώπων ― χωρίς φυσικά να μπορούμε έστω και να θίξουμε ολόκληρο τον κύκλο των προβλημάτων που ανακύπτουν. Όμως, ακριβώς λόγω αυτής της τοποθέτησης, είμαστε σε θέση να προσεγγίσουμε με τον πιο εύκολο τρόπο τα προβλήματα της σοσιαλιστικής δημοκρατίας. Όπως είπαμε και προηγουμένως: σε αντίθεση με τον ιδεαλιστικό πολίτη της αστικής δημοκρατίας, ακόμα και στις αρχικές επαναστατικές της κορυφώσεις, το υποκείμενο της σοσιαλιστικής δημοκρατίας είναι ο υλικός άνθρωπος της καθημερινότητας.❞

Tο έργο του μεγάλου Ούγγρου διανοητή Γκέοργκ Λούκατς Αστική και σοσιαλιστική δημοκρατία κυκλοφόρησε στις Εκδόσεις Κριτική σε παγκόσμια πρώτη έκδοση το 1987. Γραμμένο το 1968, έτος σημαντικό τόσο για τη Δύση όσο και την Ανατολή, αναλύει εγκαίρως τη στασιμότητα και τα αδιέξοδα στην πρώην Σοβιετική Ένωση και στις άλλες χώρες της ανατολικής Ευρώπης, προάγγελο και των σημερινών καταλυτικών εξελίξεων.

Πρόλογος και μετάφραση: Αλέκος Τσίτσοβιτς