Άρθρο του Σ. Κακουριώτη στην »Αυγή» για το βιβλίο του Νίκου Χριστοδουλάκη «Οικονομικές θεωρίες και κρίσεις»

  Στην εφημερίδα Η Αυγή (5/8) ο Σ. Κακουριώτης γράφει για το νέο βιβλίο του Νίκου Χριστοδουλάκη που κυκλοφορεί στις εκδόσεις Κριτική

  Οικονομικές θεωρίες και κρίσεις
  Ο ιστορικός κύκλος ορθολογισμού και απερισκεψίας

  Από την κρίση στον Νείλο στην κρίση στον Ρήνο

  του Σ. Κακουριώτη

  Όπως εύκολα εικάζει ο αναγνώστης, η «κρίση στον Ρήνο» του τίτλου αφορά την κολοσσιαίων διαστάσεων οικονομική κρίση που ταλανίζει τον δυτικό και  ειδικότερα τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό την τελευταία πενταετία, απειλώντας να παρασύρει το σύνολο του πλανήτη στη δίνη της. Η «κρίση στο Νείλο», όμως, δεν αφορά την αραβική άνοιξη της πλατείας Ταχρίρ, όπως θα μπορούσε να υποθέσει κανείς βιαστικά…

Αφορά την πρώτη καταγεγραμμένη εμφάνιση του οικονομικού κύκλου στην ιστορία, τα επτά χρόνια των «ισχνών αγελάδων» που αναφέρονται στην Παλαιά Διαθήκη και προκάλεσαν λιμό στην αρχαία Αίγυπτο. Από εκεί ξεκινά η συνεκτική περιδιάβαση στην ιστορία των οικονομικών κρίσεων, αλλά και στην αντιμετώπισή τους, κάθε φορά, από την οικονομική θεωρία και πολιτική, που προσφέρει στον αναγνώστη με το καινούργιο του βιβλίο ο καθηγητής στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών και πρώην υπουργός Νίκος Χριστοδουλάκης.

Στη μελέτη του με τίτλο Οικονομικές θεωρίες και κρίσεις: Ο ιστορικός κύκλος ορθολογισμού και απερισκεψίας, που μόλις κυκλοφόρησε (εκδόσεις Κριτική), ο συγγραφέας προχωρεί σε μια κριτική εξιστόρηση της διαμόρφωσης των βασικών οικονομικών θεωριών από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα, αναλύοντας τον τρόπο με τον οποίο εξελίχθηκαν και το πώς ανταποκρίθηκαν στις οικονομικές κρίσεις που έκαναν περιοδικά την εμφάνισή τους.

Έτσι, χωρίς να αποτελεί πραγματεία οικονομικής ιστορίας, η μελέτη του Ν. Χριστοδουλάκη παρουσιάζει μια ταξινόμηση των διαφόρων ειδών οικονομικών κρίσεων, θέτοντας ερωτήματα σχετικά με την ανταπόκριση των κάθε φορά οικονομικών θεωριών στις προκλήσεις που είχαν να αντιμετωπίσουν, προκειμένου να συγκροτήσει τα κριτήρια για τη σύγκριση και την αξιολόγησή τους.

Έτσι, αναφέρεται, για παράδειγμα, στην οικονομική πολιτική με την οποία η αρχαία Αθήνα απέφυγε τις κρίσεις λιμού ή τα μέτρα του Ιουλίου Καίσαρα προκειμένου να ανακουφιστούν τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά όταν έσκασε η «φούσκα» στην αγορά ακινήτων της Ρώμης, την οικονομική σταθερότητα του Βυζαντίου ή τον ρόλο των επιδημιών και της κλιματικής αλλαγής του 14ου αιώνα στην ανάπτυξη του εμπορίου, των τραπεζών και του… κρατικού χρέους.

Προχωρώντας στη σύγχρονη εποχή, εξετάζονται ερωτήματα τα οποία αναδύονται από τη σημερινή εμπειρία, όπως είναι η τυφλή εμπιστοσύνη της πολιτικής στις αγορές και η καθυστερημένη ανταπόκρισή της στην οικονομική κρίση του 1929 ή η ανατροπή της σαραντάχρονης κυριαρχίας του κεϋνσιανισμού από τον μονεταρισμό στη δεκαετία του ’80, αλλά και η σημερινή επιστροφή του στο επίκεντρο των νέων θεωρητικών αναζητήσεων.

Πιστεύοντας πως η αδυναμία των περίτεχνων χρηματο-οικονομικών θεωριών να αποτρέψουν την κατάρρευση του 2008 προκάλεσε μεγάλη αμφισβήτηση όχι μονάχα των οικονομικών πολιτικών αλλά και των θεωριών που τις στηρίζουν, ο συγγραφέας υπογραμμίζει πως με όσο πιο μεγάλη έπαρση ισχυριζόταν μια θεωρία ότι προσφέρει λύσεις για τα πάντα, με τόσο μεγαλύτερο πάταγο κατέρρευσε. Αντίθετα, προσεγγίσεις που δεν είχαν τέτοια «μεσσιανικά» χαρακτηριστικά, κατάφεραν πιο εύκολα να κατανοήσουν τις κρίσεις και να φανούν χρήσιμες στην αντιμετώπισή τους…

Σ.Κ.