Στο σημερινό κόσμο, παρά τη μαζικοποίηση της εκπαίδευσης, η άρχουσα τάξη συστηματικά επιδιώκει την άμβλυνση της κριτικής ικανότητας των μαζών προκειμένου να διαιωνίζει την κυριαρχία της. Ο Ηλίας Νικολόπουλος επιχειρεί να μεταφέρει, με κριτικό τρόπο, στο αναγνωστικό κοινό έναν πλούσιο κοινωνικό προβληματισμό και να συμβάλει στη διεπιστημονική ενημέρωσή του.

Οι δύο μελέτες του δοκιμίου αυτού αποτελούν επεξεργασμένη και ανεπτυγμένη μορφή εισηγήσεων, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στο Διαρκές Σεμινάριο Θεωρίας και Επιστημολογίας των Κοινωνικών Επιστημών. Το Σεμινάριο αυτό διεξαγόταν στο Οικονομικό Τμήμα του Πανεπιστημίου Αθηνών με υπεύθυνο τον αείμνηστο Καθηγητή Κοσμά Ψυχοπαίδη.