David Foster Wallace: Ο συγγραφέας του μήνα Αυγούστου 2016 στα Public!

[αναδημοσίευση από http://blog.public.gr]

David Foster Wallace: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις για τον συγγραφέα του μήνα στα Public!

«Μέσα στα άμεσα σχέδιά μου είναι να πείσω ευγενικά και με όση ευγλωττία διαθέτω την δυναμική μου εκδότρια κυρία Μίνογλου να προχωρήσουμε σε μια έκδοση επιλεγμένων δοκιμίων του DFW» είχε πει σε μια πρόσφατη συνέντευξή του στη Book Press ο ποιητής, μεταφραστής και συγγραφέας Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης.

Η λογική λέει ότι δεν θα χρειαστεί ιδιαίτερη πειθώ από πλευράς του… Ο David Foster Wallace, ο ιδιόρρυθμος αυτός τύπος με τα μακριά μαλλιά και τις μπαντάνες, που έγραψε το πρώτο του μυθιστόρημα σε ηλικία 24 ετών και στα 46 του κατέληξε στην αυτοκτονία, κατέθεσε ένα τεράστιας αξίας έργο, ένα έργο που αποκαλύπτει μια βαθιά γνώση όλων σχεδόν των πτυχών της σύγχρονης αμερικανικής κοινωνίας και κουλτούρας. Πέρα από την αναμενόμενη δημοσιότητα που απήλαυσε τον καιρό αμέσως μετά τον τραγικό θάνατό του, καθώς τα χρόνια περνούν, ο Wallace εδραιώνει τη θέση του όχι μόνο ως ένας από τους πιο επιδραστικούς και καινοτόμους Αμερικανούς συγγραφείς της τελευταίας εικοσαετίας, όπως έγραψαν οι Los Angeles Times, αλλά και ως ένα από τα κεντρικά πρόσωπα των αμερικανικών Γραμμάτων όλης της περιόδου μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Γεννημένος στο Ithaca της Νέας Υόρκης το 1962, ο Wallace σπούδασε αγγλική γλώσσα και φιλοσοφία στο Amherst College (1985). Συνέχισε μελετώντας δημιουργική γραφή στο Πανεπιστήμιο της Αριζόνα (1987), ενώ παρακολούθησε επίσης μεταπτυχιακά μαθήματα φιλοσοφίας στο Χάρβαρντ, χωρίς να ολοκληρώσει τις σπουδές του. (Αργότερα δίδαξε ο ίδιος δημιουργική γραφή στο Illinois State University και στο Κολέγιο Pomona, στο Claremont της Καλιφόρνια). Ήδη από το μυθιστόρημά του “The Broom of the System” που εξέδωσε σε ηλικία 24 ετών (1987), αποκάλυψε το μοναδικό στιλ γραφής του. Ακολούθησαν oι ιστορίες “Girl with Curious Hair” (1989), το μυθιστόρημα “Infinite Jest” (1996) που για πολλούς αποτελεί κορύφωση του έργου του, οι ιστορίες “Brief Interviews with Hideous Men” (1999) και οι ιστορίες “Oblivion” (2004).

Τόσο την περίοδο που παρέμενε εν ζωή όσο και μετά τον θάνατό του, ο David Foster Wallace τιμήθηκε με πλήθος βραβείων, όπως τα “MacArthur Fellowship”, “Lannan”, το βραβείο “Aga Khan” του περιοδικού The Paris Review κ.ά. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του υπέφερε από κατάθλιψη. Στις 12 Σεπτέμβρη του 2008, βρέθηκε απαγχονισμένος στο σπίτι του στην Καλιφόρνια και ο θάνατός του αποδόθηκε σε αυτοκτονία.

Καθώς τα χρόνια περνούν από το τραγικό τέλος του, θα περίμενε κανείς ένα καταλάγιασμα του ενδιαφέροντος γύρω από το έργο του, ως φυσική αντίδραση στο overdose που είχε προέλθει από τη γνωστή τάση «αγιοποίησης» κάθε πρόωρα χαμένου δημοσίου προσώπου. Απ’ ότι φαίνεται όμως, με την πάροδο του χρόνου, ο κόσμος των γραμμάτων και των τεχνών αναγνωρίζει ολοένα και περισσότερο την προσφορά του Wallace. Τα αφιερώματα συνεχίζονται, οι επανεκδόσεις και οι μεταφράσεις δίνουν και παίρνουν, ενώ πέρυσι ήρθε και η ταινία “The end of the tour” (2015). Πρόκειται για την ιστορία της διάρκειας πέντε ημερών συνέντευξης του συγγραφέα από τον ρεπόρτερ του Rolling Stone David Lipsky, η οποία πραγματοποιήθηκε το 1996, αμέσως μετά την κυκλοφορία του αριστουργηματικού, επικού μυθιστορήματος “Infinite Jest”.

Ομοίως και στην Ελλάδα: Το ενδιαφέρον γύρω από το έργο του αυξάνεται αντί να μειώνεται το τελευταίο διάστημα, με δύο πρόσφατες κυκλοφορίες στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κριτική να προσελκύουν χιλιάδες αναγνώστες. Το περασμένο φθινόπωρο, στα ράφια των βιβλιοπωλείων έφτασε το «Αυτό είναι το νερό», ένα δοκίμιο που ψάχνει απαντήσεις σε φαινομενικά απλά ερωτήματα, αλλά και (σε δεύτερο επίπεδο) ένα πνευματώδες μανιφέστο, που προσφέρει κωμικές παρατηρήσεις για τη σύγχρονη πραγματικότητα και ανασκαλεύει βασικές αρχές της ανθρώπινης φύσης. Φέτος το καλοκαίρι, σειρά είχε το πρώτο του μυθιστόρημα, που μεταφράστηκε ως «Η σκούπα και το σύστημα». Στην υπόθεση του βιβλίου, η μυστηριώδης εξαφάνιση της γιαγιάς της κεντρικής ηρωίδας από το γηροκομείο, της προκαλεί πλήρη συναισθηματική σύγχυση – κι αυτό είναι μονάχα ένα από τα προβλήματά της: O δεσμός με το αφεντικό της γίνεται ολοένα και πιο περίπλοκος, ο παπαγάλος της εμφανίζεται στο Χριστιανικό Ραδιοτηλεοπτικό Δίκτυο (!), ενώ πολλές άλλες μικρές καταστροφές σαμποτάρουν την προσπάθειά της για αγάπη και αυτοπραγμάτωση. Σύμφωνα με τους New York Times, πρόκειται για ένα «τολμηρό, ξεκαρδιστικό, αινιγματικό μυθιστόρημα, μια τυχοδιωκτική περιπέτεια που σαρκάζει τη σύγχρονη Αμερική».

Ποια είναι όμως η βαθύτερη, η ουσιαστική συνεισφορά του Wallace στην αμερικανική λογοτεχνία, κοιτάζοντας τα πράγματα με την άνεση που μας δίνει το μέλλον; Τον λόγο έχει και πάλι ο Έλληνας μεταφραστής του, Γιώργος-Ίκαρος Μπαμπασάκης, μέσα από πρόσφατη συνέντευξή του στο κυπριακό ένθετο περιοδικό Ηδύφωνο: «Βλέπω τον Wallace σαν τον συγγραφέα που έδρασε σαν καταλύτης ώστε να ανανεωθεί ριζικά το αμερικανικό μυθιστόρημα. Παρέα με άλλους ομότεχνούς του, όπως ο Jonathan Franzen, με τον οποίο τους συνέδεε και μεγάλη φιλία, έβαλε τα δυνατά του ώστε να έχουμε και πάλι αδιαμφισβήτητα μεγάλα μυθιστορήματα — εννοώ τόσο σε όγκο όσο και σε ποιότητα. Θεωρώ ότι το έργο του έχει κρίσιμη σημασία στη σύνδεση της νεώτερης αμερικανικής πεζογραφίας με τα αριστουργήματα του Pychon, του DeLillo, του William H. Gass, του David Markson, του William Gaddis, και άλλων ρηξικέλευθων δημιουργών. Μεγάλη σημασία έχει επίσης η βαθιά ανθρωπιστική φιλοσοφία που διαπνέει το έργο του Wallace, μια λυτρωτική κατανόηση του πόσο ευάλωτοι και ευαίσθητοι είναι οι άνθρωποι πέρα από τους κοινωνικούς ρόλους που υποχρεώνονται να παίζουν».